De zee als ontwerp

Hoe natuurlijk is de zee nog, als wij haar willen herschrijven? Die vraag rijst na nieuw onderzoek, waarover het Natural History Museum bericht. Daarin wordt Vibrio pectenicida aangewezen als de boosdoener achter de grootste onderzeese epidemie ooit: het massale sterven van zeesterren.

Sinds 2013 verdwijnen massaal zeesterren langs de Amerikaanse westkust: ze lossen letterlijk op tot slijm. Geen olieramp, geen plastic soep, maar een onzichtbare vijand: een bacterie die hun lichamen uiteen laat vallen. Deze mysterieuze plaag staat bekend als de ‘Sea star wasting disease’. Het aantal slachtoffers loopt in de miljarden en ecosystemen raken uit balans. Zonder zeesterren verdwijnen kelpwouden en dreigen hele voedselketens te kantelen.

Het aanwijzen van Vibrio pectenicida als veroorzaker is een wetenschappelijke doorbraak, maar het laat ook iets zien over onze verhouding tot de natuur. We kunnen haar niet langer zien als iets dat op zichzelf staat. De impuls om te handelen is logisch: we willen de bacterie bestrijden, de zeesterren redden en het ecosysteem herstellen. Maar precies in dat handelen begint het herschrijven.

De oceaan als laboratorium
Het herschrijven van de zee stopt niet bij de zeester. We bouwen ook kunstmatige koraalriffen met 3D-geprinte structuren. Daarnaast creëren we digitale oceanen, de zogeheten ‘Digital Twins of the Ocean’. Dat zijn digitale kopieën van de zee, aangestuurd door sensoren, satellieten en algoritmes die voorspellingen doen. Ze maken het mogelijk om verstoringen in ecosystemen op te sporen en maatregelen eerst virtueel te testen, voordat we ze in de echte oceaan uitvoeren.

Beschermen is bewerken
Is de oceaan nog wild, of wordt zij steeds meer een systeem dat wij doorgronden? En als we haar ziekten kunnen opsporen, genetisch manipuleren of zelfs preventief behandelen, ontwerpen we dan een zee op maat? Wat betekent het om de natuur te beschermen, als we haar daarvoor eerst moeten aanpassen?

De smeltende zeester maakt duidelijk dat zorg en controle steeds meer door elkaar lopen. Ze is niet alleen een slachtoffer, maar ook een spiegel van onszelf: de mens die een natuurkracht is geworden en nu zelfs de zee probeert te herschrijven.