Robotmoeders en de toekomst van voortplanting

Op het snijvlak van technologie en voortplanting worden voortdurend grenzen verlegd. Zo onderzoeken wetenschappers in Eindhoven de mogelijkheden van een water couveuse als kunstbaarmoeder voor te vroeg geboren baby’s, en is het inmiddels gelukt om IVF mogelijk te maken in een mobiel laboratorium.

De meest radicale berichten kwamen afgelopen week uit China. Daar zouden wetenschappers een slimme robot hebben ontwikkeld, die in staat is een baby te dragen van conceptie tot geboorte. Met de kunstmatige baarmoeder zou de ontwikkeling van de foetus zélfs veiliger en beter verlopen dan in een natuurlijke baarmoeder.

Zoals LiveScience stelde, blijkt de robot (nog) niet te bestaan, maar de technologie erachter: kunstmatige baarmoeders is wél onderwerp van serieus wetenschappelijk onderzoek. En juist dat roept fundamentele vragen op. 

Artificial Womb

Al in 2018 bracht Next Nature dit toekomstscenario onder de aandacht met het Artificial Womb onderzoek over de maatschappelijke en ethische impact van kunstmatige baarmoeders. Wat destijds nog een radicale gedachte-exercitie leek, duikt nu opnieuw op in het publieke debat. 

Design Fiction

Hoewel de technologie nog steeds grotendeels speculatief is, toont dit aan hoe verbeelding en design fiction kunnen fungeren als vroegtijdig kompas voor mogelijke toekomsten.

Want: Stel dat de technologie werkelijkheid wordt: wie bepaalt dan welke kinderen ‘gemaakt’ mogen worden? Wat betekent dit voor ons idee van moederschap? Hoe verandert dit onze definitie van familie en gemeenschap?

Tegelijkertijd biedt het ook perspectieven. Voor stellen die kampen met onvruchtbaarheid, of voor mensen die ouderschap wensen zonder zwangerschap. Misschien is het zelfs een ultieme vorm van emancipatie: geen huwelijk, geen zwangerschap, en tóch een kind.

In dat licht goed is het van belang om deze vragen nú te stellen, voordat de technologie er daadwerkelijk is.