Nature is an Agreement

Natuur is een overeenkomst. Net als het naaktstrand. Hier houd je je borsten en je kruis bedekt, daar laat je alles vallen en doe je alsof het het meest normale ter wereld is dat iedereen plotseling naakt rondloopt. Zo gaan we tegenwoordig ook om met de natuur. We maken een afspraak met elkaar dat dit of dat stuk land ‘natuur’ is, en zetten er een bordje naast en een hek omheen.

Door TRACY METZ

De natuur zelf moet zich natuurlijk wel aan deze overeenkomst houden – geen doorns, alstublieft, geen beten en zeker geen overstromingen! – en moet zich aan het budget houden. We hebben immers veel tijd en geld geïnvesteerd in het maken van natuur.

Natuur is ook een gevoel. Een symbool voor een ontsnapping aan de drukte van het dagelijks leven, een tijd en een plek voor bezinning. We projecteren op de natuur onze hunkering naar datgene wat groter is dan onszelf, groter dan het leven, iets wat niet onderhevig is aan de laatste hype, gril en mode. Natuur vertegenwoordigt eeuwige waarde.

Er is iets in ons dat verlangt naar de natuur juist omdat die buiten onze controle staat. Tegelijkertijd, paradoxaal genoeg, kunnen we het niet verdragen dat die buiten onze controle staat. Dus terwijl we de natuurlijkheid van de natuur aantrekkelijk vinden, voelen we tegelijkertijd de drang om grip op haar te krijgen, om haar te beheersen. Wildheid moet getemperd worden.

Natuur is ook een beeld. Je zou zelfs kunnen zeggen: zonder beelden… geen natuur. Zonder Discovery Channel geen wilde dieren in de Serengeti, zonder amateurvideo geen tsunami, zonder geurkaarsen geen herfstgeuren, zonder een cd of een ringtone geen vogelgezang, zonder schermbeveiligers geen zonsondergangen!

Neem de melkpakken van het merk Campina: slimme blauwe pakken met tekeningen aan de zijkant, bijna net zo groot als de pakken zelf, van een ouderwetse melkfles. Pure natuur, deze plaatjes die je op elk oppervlak, op elk object kunt projecteren.

Overeenkomst + gevoel + beeld. Het is een waterdichte combinatie. Laten we het een collectieve waan noemen. Daarom kunnen we in alle ernst afspreken om een klimwand in een bedrijvenpark de Matterhorn te noemen, of dat een met sneeuw bedekte vuilnisbelt een skidorp is, dat een drassig hoekje van een weiland een natuurgebied is, dat een ingerichte expeditiehal een tropisch strand of een bloemenveld is. Alles een kwestie van conventie en wederzijdse overeenstemming.

Natuur op maat gemaakt, op maat gesneden, afgestemd op de behoeften van ons, de haastige mobiele consument. Een natuur van gemak, een groen kampeermatras dat we overal kunnen uitrollen waar het ons uitkomt. Kort na de tsunami in Azië schreef de literatuurcriticus Arnold Heumakers: ,,Het valt moeilijk te ontkennen dat de westerse mens (en dankzij globalisering geldt dit niet langer alleen voor de westerse mens) er steeds beter in slaagt de natuur te vermenselijken, aan te passen aan zijn eigen behoeften. Onze meest intieme interacties met de natuur verlopen allemaal via het filter van cultuur. Onze natuur bestaat uit huisdieren, melk uit een fles of een pak, vlees dat voorgesneden is op handige grootte, het maaien van het gazon, een wandeling in een park of een reservaat, een vakantie in een tropisch paradijs.’’

Wat is natuur dan voor ons tegenwoordig? Dat is niet langer een fysieke plek waar je daadwerkelijk naartoe moet om haar te ervaren. Ze komt naar jou toe, en je kunt haar overal mee naartoe nemen, op je mobiele telefoon met een kleurenscherm van duizenden pixels, op je laptop of je dvd-speler. Natuur gaat virtueel. Ze kan op elk moment opgeroepen worden en heeft een handige aan-uitknop. Dat beeld en dat gevoel – dat is ons beeld van de natuur geworden, en het is net zo mobiel als jij bent.

Geschreven door Tracy Metz, gepubliceerd in het Next Nature Book.